Η επιστροφή στο σχολείο τις περισσότερες φορές δεν είναι μια εύκολη υπόθεση! Και είναι ακόμη πιο δύσκολη μετά τις διακοπές, ή μετά από χιονια και πάγους που κατέκτησαν τα προαύλια! Αλλά πέρα από όλα αυτά, ένα θέμα που έχει επικρατήσει τα τελευταία δύο χρόνια στην επιστροφή των παιδιών στα σχολεία είναι το θέμα του COVID.
Είναι λογικό να υπάρχουν ακόμη απορίες και άγχος γύρω από το ζήτημα του COVID στο σχολείο, οι οποίες σε συνδυασμό με την παράταση της πανδημίας που έχει κουράσει τόσο τα παιδιά όσο και τους μεγάλους, να εντείνονται.
Σε καταστάσεις που προκαλούν άγχος, στρες και είναι γεμάτες αμφιβολία, μπορούμε να συμβουλευόμαστε τους ειδικούς. Έτσι, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα συναισθήματά των παιδιών μας γύρω από τις καταστάσεις αλλά και να καταπολεμήσουμε άγχος και στρες. Έτσι, καλέσαμε την Λένα Δεναξά, ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια και σύμβουλο οικογένειας, για να συζητήσουμε αυτές τις απορίες. Η συζήτηση βέβαια θα βοηθήσει στην επιστροφή στο σχολείο αλλά και στην καθημερινότητά σας και των παιδιών σας.
About Λένα Δεναξά
Η Λένα Δεναξά είναι Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, εξειδικευμένη στην Συστημική Ψυχοθεραπεία. Σπούδασε αρχικά στο τμήμα της Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ αλλά ασχολήθηκε εκτενώς με μετεκπαιδεύσεις στη Κλινική Ψυχοπαθολογία, Συνθετική Συστημική Ψυχοθεραπεία, στο «Πρόγραμμα παρέμβασης παιδιών με Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή» αλλά και αργότερα στην «Κλινική Πρακτική στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες». Σήμερα, παρακολουθεί πιστοποιημένη εκπαίδευση με σκοπό την εξειδίκευσή της στις «Διατροφικές Διαταραχές και την Παχυσαρκία».
Από το 2012 έως σήμερα ασχολείται με τη ψυχοθεραπεία σε παιδιά, επιδιώκοντας και τη συμμετοχή των γονέων, αλλά και με ψυχοθεραπεία σε ενηλίκους.
Ασχολείται εκτενώς με τον εθελοντισμό, μέσω του οποίου έχει ασχοληθεί με διάφορα προγράμματα. Ένα από αυτά το ΚΕΘΕΑ, στο οποίο εργάστηκε εθελοντικά για δύο χρόνια. Ασχολείται με τα κοινά, θέλοντας να βοηθήσει τις ανάγκες συνανθρώπων της, ιδιαίτερα εκείνων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.
-Πως μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τον covid, πως είναι ακόμη εδώ και πρέπει να είναι ακόμα πιο προσεκτικά;
Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να φανταστούμε. Πόσο μάλλον τη σημερινή εποχή που η πληροφορία είναι διάχυτη παντού. Ο covid έχει εισβάλλει δυναμικά στη ζωή μας, περίπου δύο χρόνια τώρα. Όλο αυτό το διάστημα τα παιδιά έχουν βομβαρδιστεί από πλήθος πληροφοριών, σχετικά με τον ιό και το πως θα μπορούσαν να προστατευτούν από αυτόν. Το να μιλάμε διαρκώς γι αυτό λοιπόν, κάθε άλλο παρά βοηθητικό είναι. Αντιθέτως, μπορεί να τους δημιουργήσει μεγαλύτερη ένταση και δυσφορία, από αυτή που ήδη βιώνουν.
Η στάση των γονέων και το δικό τους παράδειγμα τις περισσότερες φορές είναι αρκετά για να κατανοήσουν τα παιδιά τι πρέπει να κάνουν. Στις περιπτώσεις που αυτό δεν συμβαίνει και οι γονείς κρίνουν ότι τα παιδιά θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους και τους γύρω τους, μη τηρώντας τα μέτρα προστασίας, σίγουρα θα είχε αξία να γίνει μία σχετική συζήτηση. Ωστόσο, χρειάζεται να αποσαφηνίσουν αν το παιδί όντως δεν έχει καταλάβει ή αν είναι ένας τρόπος να εκδηλώσει τη δυσαρέσκεια του γι’ αυτό που βιώνει. Σε αυτή την περίπτωση πριν εξηγήσουμε για ακόμη μία φορά τους κανόνες, ίσως είναι πιο χρήσιμο να σταθούμε στο πως αισθάνεται.
Όποιος και αν είναι ο λόγος που τα παιδιά αντιστέκονται, οι φωνές και η τιμωρία δεν είναι σύμμαχοι. Αντιθέτως, η συζήτηση, τα επιχειρήματα και η αναγνώριση της πίεσης που βιώνουν όλο αυτό το διάστημα, μπορούν να συμβάλουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
-Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το άγχος τους γύρω από τον ιό;
Συναισθήματα όπως άγχος ή φόβος είναι εύλογο να τα βιώνει τόσο ένα παιδί όσο και ένας ενήλικας, πόσο μάλλον σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο πριν αναρωτηθεί ένας γονέας πως θα αντιμετωπίσει το άγχος του παιδιού του είναι πολύ βοηθητικό να έρθει ο ίδιος σε επαφή με το πως νιώθει. Να αναρωτηθεί για τη δική του αγωνία και το πως ο ίδιος φροντίζει να καθησυχάσει τον εαυτό του. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως τα παιδιά αφουγκράζονται το πως οι γονείς τους αισθάνονται και συντονίζονται με αυτούς. Έτσι λοιπόν, όσο καλή πρόθεση κι αν έχουν, δεν αρκεί για να τα καθησυχάσει.
Χρειάζεται ψυχραιμία και διαθεσιμότητα από την πλευρά τους, έτσι ώστε τα παιδιά να αισθάνονται ότι μπορούν να απευθυνθούν σε εκείνους όταν το έχουν ανάγκη για να συζητήσουν τις ανησυχίες τους. Τέλος, μεγάλη προσοχή χρειάζεται επιπλέον και στην πληροφορία που λαμβάνουν καθημερινά από τα διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης.
-Εάν κάποιος φίλος τους ή συγγενής βρεθεί θετικός, πως μπορούμε να καταπολεμήσουμε το φόβο που μπορεί να έχουν;
Και σε αυτή την περίπτωση το σημαντικότερο είναι οι γονείς να είναι διαθέσιμοι να ακούσουν τις απορίες και τις ανησυχίες των παιδιών και να συζητήσουν μαζί τους, και όχι να το αποφεύγουν λόγω δικής τους προσωπικής δυσκολίας, γιατί αυτό μπορεί να τους προκαλέσει μεγαλύτερο άγχος και φόβο για το τί μπορεί να συμβεί στον αγαπημένο τους και κατ΄ επέκταση και στα ίδια.
Οι απαντήσεις φυσικά εξαρτώνται από την κατάσταση της υγείας του ατόμου το οποίο νοσεί. Αν για πχ. ο ασθενής το περνάει με ελαφριά συμπτώματα, εξηγούμε στο παιδί και αν είναι εφικτό μπορούμε να επιδιώξουμε και κάποια εξ’ αποστάσεως επικοινωνία, με σκοπό να καθησυχαστεί ακόμα περισσότερο. Από την άλλη αν ο ασθενής νοσεί βαριά, επικαλούμαστε την πολύτιμη συμβολή των γιατρών, οι οποίοι θα βοηθήσουν έτσι ώστε το αγαπημένο τους πρόσωπο να γίνει σύντομα καλά.
-Είναι προτιμότερο να απαντάμε μόνο στις ερωτήσεις τους ή είναι σωστό να το αναφέρουμε στη συζήτηση και εμείς;
-(Αν ναι) πως μπορούμε να φέρουμε τον COVID στη συζήτηση;
Δύο χρόνια μετά ο πιο σημαντικός λόγος για να γίνει συζήτηση για τον covid είναι για να υπάρξει ένα μοίρασμα συναισθημάτων, σκέψεων, προβληματισμών μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Το μοίρασμα σε ένα πλαίσιο που υπάρχει υποστήριξη και κατανόηση, είναι ένας ανεκτίμητος τρόπος σύνδεσης και εκτόνωσης. Πολλές φορές δεν χρειάζονται λύσεις για να νιώσει ένα παιδί καλύτερα, αλλά ένας γονιός που να μπορεί να το ακούσει, σεβόμενος τις ανησυχίες του, ενώ ταυτόχρονα να το κάνει μία σφιχτή αγκαλιά. Το μοίρασμα σε ένα ασφαλές πλαίσιο, δημιουργεί ένα αίσθημα ανακούφισης, το οποίο καθησυχάζει τα παιδιά και τους επιτρέπει να μπορούν να κάνουν πιο αισιόδοξες σκέψεις για το μέλλον.
Έτσι λοιπόν, δεν χρειάζεται οι γονείς να δημιουργήσουν κάποια ιδιαίτερη συνθήκη για να συζητηθεί το θέμα του covid. Το μόνο που χρειάζεται είναι ανοιχτότητα από την πλευρά τους, τόσο για να μπορούν τα παιδιά να στραφούν σε εκείνους για οποιαδήποτε απορία όσο και για να μπορούν οι ίδιοι να παρατηρήσουν την όποια αλλαγή στη διάθεση του παιδιού τους και να το βοηθήσουν. Σε κάθε περίπτωση, στόχος της όποιας συζήτησης πρέπει να είναι να καθησυχάσει τα παιδιά και όχι να τους δημιουργήσει επιπλέον άγχος.
-Πως μπορούμε να προσεγγίσουμε την απουσία όρεξης τους για δραστηριότητες ή την αδυναμία να κανονίζουμε playdates και activities με άλλα παιδιά εκτός σχολείου;
Μέσα σε όλες τις αλλαγές που προκάλεσε η πανδημία, ήταν και οι αλλεπάλληλες αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα των παιδιών. Οι πολλές ώρες που αναγκάζονταν τα παιδιά να μείνουν στο σπίτι, μακριά από τους φίλους και τις αγαπημένες τους δραστηριότητες, ήταν μία από τις πιο σημαντικές. Το μεγάλο διάστημα αποχής καθώς επίσης και ο βομβαρδισμός ειδήσεων που προκαλούν φόβο, έχουν συμβάλλει στη δυσκολία επαναπροσαρμογής πολλών παιδιών, ακόμα και στην απόσυρση από τον κοινωνικό τους περίγυρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό να γίνει μία επανεξέταση του καθημερινού προγράμματος του παιδιού. Πόση ώρα κοιμάται, πόσο χρόνο επενδύει στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αν κάνει κάποια φυσική δραστηριότητα, πως τρέφεται. Επιπροσθέτως, εξίσου σημαντικό είναι να παρατηρήσουν οι γονείς πως οι ίδιοι ζουν αυτό το διάστημα, πως βιώνουν αυτή την περίοδο και ποιες είναι οι δικές τους συνθήκες ζωής. Η οικογένεια είναι ένα σύστημα τα μέλη του οποίου επηρεάζουν το ένα το άλλο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα αυτό αποτελεί το καταφύγιο των παιδιών, κατανοούμε πως η σταθερότητα μέσα σε αυτό είναι απαραίτητη σε μία περίοδο πλήρους αποσταθεροποίησης.
-Πως διαχειριζόμαστε ερωτήσεις τους για το μέλλον του ιού;
Με ειλικρίνεια!! Με αφορμή την ερώτηση αυτή,
θα ήθελα να υπενθυμίσω κάτι που ακούγεται συχνά, αλλά έχω την αίσθηση πως οι γονείς έχουν ανάγκη να το ακούνε. Το να γίνεται κανείς γονιός δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα ξέρει όλα. Το «Δεν γνωρίζω» είναι μία φράση που έχει πολύ αξία καθ’ όλη τη διάρκεια του γονεικού ταξιδιού. Το απενοχοποιημένο «Δεν γνωρίζω» επιτρέπει στο γονέα να απολαύσει περισσότερο το ρόλο του και συνάμα συμβάλλει στο να είναι καλύτερος ακροατής. Τον βοηθάει να μαθαίνει περισσότερα και να μην εγκλωβίζεται στη πεποίθηση «πρέπει να τα ξέρω όλα για να είμαι καλός γονέας». Έτσι και σε αυτή την περίπτωση. Δεν δίνουμε ελπίδες και δεν λέμε κάτι για το οποίο δεν γνωρίζουμε. Οι ειδικοί είναι οι γιατροί. Μπορούμε να μιλήσουμε στο παιδί λέγοντας: «Έχεις κουραστεί. Σε καταλαβαίνω, γιατί αισθάνομαι κι εγώ το ίδιο. Ελπίζω να τελειώσει σύντομα όλο αυτό, αλλά δεν μπορώ να σου απαντήσω το πότε ακριβώς, γιατί δεν το γνωρίζω. Μέχρι τότε μπορούμε να προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν, χωρίς να αμελούμε τα μέτρα προστασίας».
Κλείνοντας, ας μην ξεχνάμε πως οι αγκαλιές, τα φιλιά, τα χαμόγελα, η επαφή, η επικοινωνία ήταν και θα είναι πάντοτε ζωτικής σημασίας.
Δυστυχώς όμως είμαστε στην εποχή που τα δεδομένα έγιναν ζητούμενα και αυτό είναι λυπηρό. Οι επιπτώσεις που προκύπτουν από την έλλειψη όλων των παραπάνω στην ψυχοσυναισθηματική υγεία των παιδιών και κατ επέκταση στην κοινωνική τους ζωή είναι μείζονος σημασίας. Όσο περνάει από το χέρι μας λοιπόν ας μην αφήσουμε το φόβο να μας κυριεύει και τις μάσκες να μας απομακρύνουν. Μπορεί το να μένουμε ασφαλείς, να είναι πρωτεύον. Ωστόσο, εξίσου σημαντικό είναι να παραμένουμε συνδεδεμένοι μικροί και μεγάλοι, δημιουργώντας ένα δίχτυ ασφαλείας και επικοινωνίας, μέσω της σχέσης μεταξύ μας.
tag:Wonder Wall