Το τελευταίο διάστημα το θέμα του πολέμου, βρίσκεται δυστυχώς στην επικαιρότητα. Πρόκειται για ένα αδιαμφισβήτητα στενάχωρο ζήτημα το οποίο τις περισσότερες φορές σκεφτόμαστε και αποφεύγουμε να φτάσει στ’ αυτιά των παιδιών μας. Από την άλλη είναι σημαντικό να έχουμε προετοιμάσει το παιδί και να έχουμε διαμορφώσει μία συζήτηση, ανα περίπτωση και ηλικία, σχετικά με αυτό το τόσο σημαντικό και σοβαρό θέμα του πολέμου.
Καλό θα ήταν να εντάξουμε το παιδί στη συγκεκριμένη γνώση με τον δικό μας τρόπο, πριν προλάβει να ακούσει τυχαία από κάποιον τρίτο (πχ Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, Συμμαθητές κ.α) κάτι σχετικά με τον πόλεμο, γεγονός που θα καθιστούσε την συζήτηση μας λίγο πιο περίπλοκη.
Πως μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί έναν βομβαρδισμό που σκότωσε αθώους ανθρώπους; Ή πως θα απαντούσατε σε ερωτήσεις σχετικά με τρομοκρατικές επιθέσεις και στον φόβο ότι μπορούν να συμβούν ξανά;
Οι συζητήσεις αυτές είναι αρκετά δύσκολες, αλλά είναι πολύ σημαντικό να δίνετε στα παιδιά πληροφορίες κατάλληλες για την ηλικία τους σχετικά με τον πόλεμο.
Οι έννοιες του πολέμου και της τρομοκρατίας είναι φοβιστικές ακόμη και για εμάς τους ενήλικες. Έτσι θα πρέπει να κρατάμε ανοιχτές τις «γραμμές επικοινωνίας» με τα παιδιά, καθώς μπορεί να μην τους είναι κατανοητά τα γεγονότα ή να μην μπορούν να συνειδητοποιήσουν που πραγματικά συμβαίνει ο πόλεμος. Και αυτό φαντάζει τρομακτικό.
Ξεκινήστε μια συνομιλία με το παιδί σας
Πολλά παιδιά αναστατώνονται και τρομοκρατούνται όταν τους εξηγούμε το γιατί κάποιοι άνθρωποι σκόπιμα βλάπτουν άλλους και πώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο. Όλη αυτή η θεματολογία, είναι πολύ πιθανό να έρχεται και σε αντίθεση με τις έννοιες και τα μηνύματα που προσπαθείτε να διδάξετε στο παιδί σας σχετικά με την καλοσύνη, τον σεβασμό και τη συμπόνια.
Στα παιδιά ηλικίας 4-5 χρονών, είναι σημαντικό να είμαστε ανοιχτοί σε συζητήσεις μαζί τους, εάν το παιδί αναφέρει γεγονότα γύρω από τον πόλεμο. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε: «Μερικοί άνθρωποι σε μια άλλη χώρα διαφωνούν για το τι είναι σημαντικό για αυτούς και μερικές φορές ξεκινούν πόλεμο μεταξύ τους, όταν συμβαίνει αυτό. Ο πόλεμος αυτός δεν συμβαίνει κοντά μας και δεν κινδυνεύουμε».
Είναι ζωτικής σημασίας ένα παιδί να αισθάνεται ασφαλές. Γι’ αυτό τον λόγο, ως γονείς είναι πολύ σημαντικό να τα διαβεβαιώσετε για την ασφάλεια τους. Μέσα από την έναρξη μιας απλής συζήτησης μαζί τους, σας δίνεται η ευκαιρία να διορθώσετε τυχόν παρεξηγήσεις που μπορεί να έχει το παιδί σας.
Εάν το μικρό παιδί, δεν ενδιαφέρεται να μιλήσει για πόλεμο, τότε δεν χρειάζεται να το πιέσετε - μπορεί να μην ανησυχεί ακόμα γι' αυτό και τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να αναγκαστούν να το συνειδητοποιήσουν.
Το να μάθετε τι γνωρίζει ήδη το παιδί σας μπορεί να σας δώσει ένα καλό σημείο εκκίνησης για τις συνομιλίες σας. Για να πάρετε μια ιδέα για το τι γνωρίζει ήδη, κάντε ερωτήσεις, του τύπου: «Μιλάει κάποιος από τους δασκάλους σας για αυτό στο σχολείο;» ή "Μιλάει ποτέ κάποιος από τους φίλους σας για αυτό το πράγμα;". Γίνετε καλός ακροατής και δείξτε στο παιδί σας ότι σας είναι απόλυτα σημαντικό, στο να ακούτε τι σκέφτεται.
Εξηγήστε τον σκοπό του πολέμου
Το παιδί σας πιθανότατα θα θέλει να μάθει γιατί βρισκόμαστε σε πόλεμο. Κρατήστε την εξήγησή σας απλή και ξεκαθαρίστε ότι η βία δεν είναι ένας καλός τρόπος για την επίλυση της σύγκρουσης, αλλά μερικές φορές οι χώρες αποφασίζουν ότι πρέπει να ξεκινήσουν έναν πόλεμο για να κρατήσουν τους ανθρώπους πιο ασφαλείς στο μέλλον.
Κάντε πίσω, όταν είναι απαραίτητο
Συνήθως, οι γονείς πρέπει να είναι ειλικρινείς με τα παιδιά τους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κατακλύσετε το παιδί σας με περιττές πληροφορίες.
Κρατήστε τις συζητήσεις σας κατάλληλες για το επίπεδο της ηλικίας τους και να είστε προσεκτικοί. Το τελευταίο πράγμα που θέλετε, είναι να βγει το παιδί σας από την συζήτηση νιώθοντας ακόμη περισσότερο φόβο για τον πόλεμο. Μην ελαχιστοποιείτε τη σοβαρότητα του πολέμου, αλλά έχετε κατά νου ότι το παιδί σας δεν χρειάζεται να γνωρίζει όλες τις φρικτές λεπτομέρειες του τι συμβαίνει. Μείνετε στα γεγονότα και μην προβλέπεται τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια.
Αποφύγετε τα επιβλαβή στερεότυπα και την προκατάληψη
Αν πρόκειται να μοιραστείτε τις απόψεις σας, μιλήστε για το πώς νιώθετε για τον πόλεμο γενικά. Η συζήτηση που στοχοποιεί μία συγκεκριμένη χώρα ή μία ομάδα ανθρώπων θα μπορούσε να οδηγήσει το παιδί σας να αναπτύξει προκατάληψη. Γι' αυτό να είστε προσεκτικοί με τις δηλώσεις που χρησιμοποιείτε όταν μιλάτε για πόλεμο και τρομοκρατία. Διατηρήστε την εστίασή σας στην ενημέρωση. Υπάρχει περίπτωση να μην συμφωνείτε με τον σκοπό του πολέμου ή την πράξη στρατιωτικής επέμβασης. Μπορείτε να το μοιραστείτε με τα παιδιά σας, ιδιαίτερα αν πιστεύετε ότι η λογική πίσω από τις πεποιθήσεις σας είναι μέρος των αξιών της οικογένειάς σας.
Ωστόσο, μόλις το παιδί σας φτάσει στην προεφηβική και εφηβική του ηλικία, μπορεί να αρχίσει να μοιράζεται τις δικές του απόψεις για τον πόλεμο - και ποτέ δεν ξέρετε αν θα ευθυγραμμιστούν με τις ιδέες σας. Παρακολουθήστε την κάλυψη μέσων μαζί με μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους. Η παρακολούθηση πολεμικών σκηνών που επαναλαμβάνονται στις ειδήσεις, όπως μια τρομοκρατική επίθεση, θα μπορούσε να είναι αρκετά τραυματική για παιδιά προσχολικής ηλικίας ή δημοτικού σχολείου. Είναι σημαντικό να περιοριστεί η πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης για τα μικρότερα παιδιά.
Λάβετε υπόψη σας ότι τα μικρά παιδιά συχνά βλέπουν τηλεόραση ή κοιτάζουν πάνω από τον ώμο σας, ακόμα κι όταν νομίζετε ότι τα απασχολεί κάτι άλλο.
Ενθαρρύνετε τη συμπόνια
Εξίσου σημαντικό είναι να μιλήσετε στο παιδί σας για πρόσφυγες που φεύγουν από τον πόλεμο σε άλλη χώρα και να κάνετε δωρεές για σκοπούς που το υποστηρίζουν. Τα παιδιά συχνά νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση όταν ξέρουν ότι υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν.
Ακόμη και μια μικρή πράξη, όπως η δωρεά σε μια φιλανθρωπική οργάνωση που βοηθά παιδιά σε χώρες που έχουν υποστεί πόλεμο, μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να νιώσει ότι μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Προσοχή στην έκφραση της συναισθηματική σας κατάσταση
Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος για τον πόλεμο και τις τρομοκρατικές ενέργειες. Και ενώ είναι εντάξει να πείτε στο παιδί σας ότι νιώθετε φόβο, μην επιβαρύνετε πολύ το παιδί σας με τα συναισθήματά σας. Αντίθετα, εστιάστε στα βήματα που κάνετε για να αντιμετωπίσετε προληπτικά τα συναισθήματά σας με υγιή τρόπο.
Παρακολουθήστε την αγωνία του παιδιού σας
Τα μικρά παιδιά δεν είναι σε θέση να εκφράσουν λεκτικά το άγχος τους, γι' αυτό να προσέχετε αλλαγές συμπεριφοράς, όπως δυσκολία στον ύπνο, να γίνουν πιο προσκολλημένα σε εσάς, να επιστρέψουν σε μεταβρεφική ομιλία, να πιπιλίζουν τον αντίχειρα τους ή να βρέχονται στο κρεβάτι.
Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να εκφράζουν περισσότερους φόβους για το θάνατο ή μπορεί να αναφέρουν επίμονες ενοχλητικές σκέψεις εάν είναι στεναχωρημένα. Να είστε σε επιφυλακή. Ένα παιδί που μιλάει συνέχεια για αυτό ή που θέλει να παρακολουθεί όσο το δυνατόν περισσότερες ειδήσεις μπορεί να δυσκολεύεται να διαχειριστεί το άγχος του.
Τα παιδιά με προβλήματα ψυχικής υγείας ή εκείνα που έχουν βιώσει τραυματικές καταστάσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
Συμβουλή
Εάν το παιδί σας φαίνεται να δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει τις εικόνες που έχει δει ή τις πληροφορίες που άκουσε, μιλήστε με τον παιδίατρο σας. Ένας γιατρός μπορεί να αξιολογήσει το παιδί σας και να κάνει τις κατάλληλες παραπομπές σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας εάν χρειάζεται.
Και ένα βιβλίο είναι πάντα μια εξαιρετική βοήθεια, για να προωθήσουμε αυτά που σκεφτόμαστε:
Τα κίτρινα καπέλα, της Κέλλυς Ματαθία Κόβο, εκδόσεις Πατάκης
Αν και το βιβλίο περιγράφει μέσα από τις εικόνες τα τρομερά γεγονότα του Ολοκαυτώματος, που δεν νοείται κανείς να ξεχάσει, αλλά μας εισάγει και με έναν απλό τρόπο στην γενική εικόνα της αδικίας του πολέμου, τις διώξεις, την προσφυγιά, το μεγαλείο της ψυχής, την ανάγκη της αντίστασης και την αλληλεγγύη. Ένα βιβλίο για όλες ανεξαιρέτως τις ηλικίες, όπου στην εικονογράφηση βασίζεται όλη η βασική αφήγηση. Για παιδιά ηλικίας 3-5 ετών
Η χειροβομβίδα που ήθελε να είναι σαν... τη βίδα!, του Αλεξάνδρου Γιώτα Κ., εκδόσεις Άγκυρα
Ένα παραμύθι για παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας. Έξυπνη αφήγηση, που μας δίνει την αφορμή για συζητήσεις για την αυτογνωσία του ανθρώπου και πως να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας, τα δεινά του πολέμου και την ομορφιά της ειρήνης του κόσμου. Τα έντονα χρώματα της εικονογράφησης μας δείχνουν την αντίθεση του πολέμου και της ειρήνης, με την πρώτη εικόνα να μας παραπέμπει σε μια μάλλον πολύ γνωστή μας πόλη. Για παιδιά ηλικίας 7-12 ετών.
Ειρήνη, του Φίλιππου Μανδηλαρά, εκδόσεις Παπαδόπουλος
Μία από τις πιο γνωστές ιστορίες σε όλο τον κόσμο, η «Ειρήνη» του Αριστοφάνη. Με αρχή, μέση και τέλος, στίχους γρήγορους με ρίμα και διασκεδαστική εικονογράφηση με πλούσια χρώματα η ιστορία παρουσιάζεται με απόλυτα φυσικό τρόπο στα παιδιά. Ευχάριστο βιβλίο και για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Για παιδιά ηλικίας 6-9 ετών.
Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο, του Παπαθεοδούλου Αντώνη, εκδόσεις Πατάκη
Την πόλη αυτή δεν μπορείς, παρά να την αγαπήσεις από την πρώτη κιόλας στιγμή. Χαρούμενη, παιχνιδιάρικη, μαγική όπως αυτές που χτίζαμε στα παιδικά μας χρόνια. Πόλεις που τους χωρούσαν όλους, εκτός από τους …. «κακούς». Έτσι και εδώ η ιστορία, μας παρουσιάζει αυτή την αγαπημένη και διαφορετικά όμορφη πόλη που κατάφερε να διώξει τον πόλεμο. Αφήγηση γρήγορη, που προηγείται της εικονογράφησης για να εξηγήσει τις λεπτομέρειες της εικόνας που κάνουν την διαφορά. Μία ιστορία που θυμίζει εκείνες τις φανταστικές των παιδικών μας χρόνων που τα έκαναν όλα να μοιάζουν μαγικά, ιδανικά και με όμορφο τέλος. Εξάλλου το καλό πάντα νικάει. Για παιδιά ηλικίας 5-9 ετών.
tag:Wonder Wall